Strona główna P:2030

Jesteś tym, czym oddychasz. Smog — poznaj fakty

78142

Jesteś tym, czym oddychasz. Smog — poznaj fakty.

Od kilku lat zima w Polsce coraz częściej kojarzona jest z odczuciem innym niż chłód. W naszym kraju rozpoczął się sezon grzewczy, co oznacza, że znów wyemitujemy do atmosfery ogrom trujących substancji. Niestety, z roku na rok zanieczyszczenie powietrza wzrasta, a w wielu miastach przekroczone zostały dopuszczalne poziomy szkodliwych związków. Czy wiesz, czym jest smog i skąd pochodzi najwięcej zanieczyszczeń powietrza? Na jakie układy Twojego organizmu wpływa? I wreszcie: jak wspólnie możemy temu zapobiec? Przyjrzyjmy się realiom i zacznijmy działać!

Tekst: dr Joanna Wojsiat
Zdjęcie: Marianna Designer (fotolia.com)

Pełny skład zespołu redakcyjnego przedstawiamy na końcu tego artykułu.
Lista wszystkich tekstów kampanii P:2030 – kliknij

Wraz z początkiem 2017 roku ogłoszono, że w wielu miastach Polski znacząco przekroczono dobowe normy zanieczyszczeń powietrza. Obecnie wiadomo już, że w naszym kraju jego jakość jest jedną z najniższych w skali Unii Europejskiej, a poziom zanieczyszczeń wielokrotnie przekracza normy Światowej Organizacji Zdrowia (World Health Organization — WHO), negatywnie wpływając na zdrowie i jakość życia mieszkańców. W mediach zawrzało. Alarmy smogowe przestrzegają, by nie wychodzić z domu i zwracać szczególną uwagę na dzieci i osoby starsze. Jednak to tylko pierwsza strona medalu. Druga to głosy o wyimaginowanym problemie, podkreślające, że smog jest sprawą celowo nagłaśnianą przez media. Jak jest zatem naprawdę?

Dym to nie smog

Określenie „smog” wywodzi się z języka angielskiego i stanowi połączenie dwóch słów: smoke (dym) i fog (mgła), które w doskonały sposób obrazują to, jak wygląda. Warto podkreślić, że dym to nie to samo, co smog, choć często jest z nim mylony. Smog pojawia się w wyniku wymieszania mgły, dymu i (w zależności od typu smogu) spalin, które pojawiają się w określonych warunkach pogodowych (wysokie nasłonecznienie bądź niska temperatura i brak wiatru). Co istotne, jest to nienaturalne zjawisko atmosferyczne będące efektem zanieczyszczenia powietrza spowodowanego działalnością człowieka połączoną z dużą wilgotnością i brakiem wiatru. Jak dochodzi do pojawienia się smogu? Mechanizm jego powstawania polega na silnej emisji zanieczyszczeń pod warunkiem tzw. inwersji temperatury, do której dochodzi w przypadku niewystępowania ruchów powietrza. W okresach utrzymującego się wysokiego ciśnienia, w miesiącach zimowych, promieniowanie słoneczne dociera do warstwy gruntu i ogrzewa ją. Brak powłoki chmur powoduje w nocy gwałtowną utratę ciepła przez grunt, a powietrze, w warstwie przyziemnej, ochładza się. Wszystko to sprawia, że jego cieplejsze masy unoszą się, działając jak pokrywa — zatrzymują chłodniejszą część masy blisko gruntu. Uwięzione zostają również zanieczyszczenia, powodując, że przygruntowa warstwa mas powietrza staje się coraz bardziej zanieczyszczona. Dym zaś, najprościej rzecz ujmując, jest mieszaniną substancji, które wydzielają się podczas spalania materiału palnego.

Kluczowy problem — „niska emisja”

Głównym źródłem szkodliwych substancji w powietrzu jest tzw. niska emisja. Rozumiemy przez nią zanieczyszczenia emitowane ze źródeł do 40 m wysokości (np. domy, samochody itp). Niska emisja stanowi główną przyczynę zanieczyszczenia pyłami i benzo[a]pirenem w Polsce i jest, niestety, skutkiem działania nas samych — wynika głównie z ogrzewania domów za pomocą węgla i innych paliw stałych, często w kotłach lub piecach niespełniających standardów emisyjnych oraz z niewłaściwego spalania także w nowoczesnych urządzeniach. Istotne znaczenie ma tu również bardzo niski standard energetyczny naszych domów oraz brak odpowiedniego zarządzania energią — im większe zapotrzebowanie na ciepło, tym więcej paliwa musimy spalić, aby uzyskać komfortową temperaturę.
To tzw. źródła punktowe. Niska emisja może pochodzić również ze źródeł liniowych, czyli tras komunikacyjnych, gdzie głównym zanieczyszczeniem powietrza są spaliny samochodowe oraz pyły pochodzące ze ścierających się klocków hamulcowych i opon.

Wspomniane piece i kotły bardzo często wykorzystywane są do palenia nie tylko produktów węglowych, takich jak muł i miał, lecz także tworzyw sztucznych i śmieci. Co istotne, miał węglowy i muł cechuje znaczna zawartość chloru i siarki, a na skutek ich spalania powstaje duża ilość popiołu. Sprawia to, że używanie ich jako opału bardzo negatywnie wpływa na jakość powietrza. W związku z tym, w wielu krajach ten typ węgla uznawany jest za produkt odpadowy, nienadający się do opału i sprzedaży.

Udział poszczególnych źródeł w emisji benzo[a]pirenu

Udział poszczególnych źródeł w emisji PM10

Czy wiesz, czym oddychasz?

Głównymi składnikami tzw. niskiej emisji są:

dwutlenek siarki (SO₂),
tlenki azotu (NO_X — sumaryczna emisja NO i NO₂),
dwutlenek węgla (CO₂),
tlenek węgla (CO),
wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), np. benzo[a]piren i dioksyny,
metale ciężkie — ołów, arsen, nikiel, kadm,
i oczywiście pyły zawieszone (PM) o różnych wielkościach cząsteczek:
- PM10 (rozmiar jednego ziarna pyłu jest nie większy niż 10 µm),
- PM2,5 (rozmiar ziarna jest nie większy niż 2,5 µm).

Jak możemy skategoryzować smog?

Warto przyjrzeć się historii, by lepiej zrozumieć potocznie stosowane nazewnictwo. Najczęściej smog dzielony jest na dwa typy:

Typ londyński

W Polsce stanowi obecnie główny problem. Jest konsekwencją zanieczyszczenia powietrza spalaniem węgla w indywidualnych kotłach i piecach, głównie w domach jednorodzinnych i starych kamienicach, i emisji dwutlenku siarki (SO₂) i pyłów. Zanieczyszczenia te, w połączeniu z mgłą, mogą tworzyć krople zawieszonego w powietrzu kwasu siarkowego (H₂SO₄). Nazwa smogu nie wzięła się znikąd. Bezpośrednio nawiązuje bowiem do zdarzeń mających miejsce w Londynie, kiedy to w 1952 roku smog stał się przyczyną kilkunastu tysięcy zgonów. Dane wskazują, że w okresie trwania londyńskiego smogu (w czasie 5–8 grudnia 1952) i wskutek jego działania śmierć poniosło blisko 4000 ludzi. W ciągu kolejnych tygodni na ostrą niewydolność oddechową zmarło dalsze 8000 osób.

Typ Los Angeles (smog fotochemiczny)

Jest konsekwencją dużego ruchu ulicznego, a co za tym idzie — zwiększonej ilości wydzielanych spalin; powstaje latem, podczas wysokich temperatur i dużego nasłonecznienia. Najważniejszy element tworzenia się tego typu smogu stanowi ditlenek azotu i wysoka temperatura powietrza.

To jednak niejedyny podział tego zjawiska. Istnieje również klasyfikacja, która opiera się na źródle powstania zanieczyszczeń, dzieląc je na pierwotne oraz wtórne.
Pierwsza grupa to zanieczyszczenia emitowane bezpośrednio z kominów (co jest szczególnie widoczne podczas trwającego okresu grzewczego), tworzące wspomniany smog londyński. Drugą grupę stanowią zanieczyszczenia wtórne (tzw. smog letni). Warto o tym wiedzieć, by nie mieć mylnego przeświadczenia, że smog istnieje tylko w okresie jesienno-zimowym. W drugim przypadku zanieczyszczenia nie są emitowane bezpośrednio do atmosfery. Powstają w wyniku reakcji chemicznych w niej zachodzących.

Pamiętajmy, że pyły, które jesienią i zimą znalazły się w powietrzu, opadają na ulice, pola, trawniki… Latem, gdy jest sucho, przejeżdżające samochody czy wiatr powodują, że cząsteczki PM są podnoszone. Sprawia to, że znów jesteśmy narażeni na ich wdychanie. Dotyka nas wówczas smog komunikacyjny.

Powietrze w Polsce — jak wyglądamy na tle innych krajów?

W całym kraju obserwujemy znaczne przekroczenia norm pyłów PM2,5 i PM10 oraz benzo[a]pirenu. Jak wcześniej wspomniano, zgodnie z zaleceniami WHO, poziom dopuszczalny średniodobowego stężenia PM2,5 wynosi 25 μg/m³, a dla PM10 – 50 μg/m³ i może być przekraczany nie częściej niż przez 35 dni w ciągu roku. W 2017 roku 16 polskich miast wyczerpało ten limit… już w pierwszej połowie lutego.

Miasta o najwyższym średniorocznym stężeniu pyłu PM10 (w µg/m³) w 2016 roku

Liczba alarmów smogowych w 2017 roku

* wartość uśredniona z kilku stacji pomiarowych
Średniodobowy poziom PM10 większy niż 80 ug/m³ (wg kryteriów francuskich)

Jesteśmy jedynym państwem Unii Europejskiej, w którym notuje się ciągły wzrost udziału pyłu PM10 na obszarach wiejskich. Podobna sytuacja dotyczy benzo[a]pirenu. Aż sześć polskich miast znalazło się na liście dziesięciu europejskich aglomeracji, w których zanotowano przekroczenia dopuszczalnego, średniodobowego stężenia pyłu PM10.

Średnioroczne stężenia benzopirenu w krajach Unii Europejskiej w 2013 roku, źródło: Inspekcja Ochrony Środowiska 2013

Najwięcej zanieczyszczeń powietrza pochodzi:

z budynków mieszkalnych opalanych koksem, węglem (często niskiej jakości) lub odpadami (co jest prawnie zabronione) — stanowią one źródło tzw. niskiej emisji;
z transportu samochodowego;
z przemysłu i elektrowni węglowych (tu jednak emisja zanieczyszczeń jest znacznie mniejsza w porównaniu do lat ubiegłych).

Czy wiesz, jak palić?

Dane Ministerstwa Środowiska wskazują, że w kontekście smogu indywidualne ogrzewanie budynków mieszkalnych stanowi największy i narastający problem — odpowiada bowiem za powstanie 40% pyłu PM10 oraz 78% wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, w tym benzo[a]pirenu. Największa emisja pyłów spowodowana jest spalaniem słabej jakości paliwa w przestarzałych piecach i kotłach domowych, które służy ogrzaniu domów o bardzo niskim poziomie efektywności energetycznej. W Polsce ponad 72% domów jednorodzinnych ma bardzo niski standard energetyczny, co powoduje zwiększone zapotrzebowanie na ciepło. Efektywność energetyczna budynków opiera się na trzech filarach: skorupie, czyli właściwej izolacji przegród zewnętrznych i zastosowaniu stolarki o odpowiednich parametrach; optymalizacji przepływów energii wewnątrz budynku, czyli m.in. odpowiedniemu zrównoważeniu instalacji ogrzewania i ciepłej wody użytkowej oraz możliwości regulacji temperatury w każdym pomieszczeniu; a także źródle ciepła.

Dużym kłopotem jest zarówno niska sprawność przestarzałych kotłów, jak i ich niewłaściwa obsługa. Warto więc przedstawić techniki, które pozwolą na odpowiednią eksploatację.

Wciąż powszechną praktyką jest rozpalanie ognia od dołu, przez co płomień zostaje co jakiś czas przysypany warstwą opału, a w konsekwencji — dym i gorące powietrze muszą się przez tę warstwę przedostać. W czasie procesu wysoka temperatura doprowadza do szybkiej emisji lotnych składników opału i wyciąga przez komin ogromne ilości spalin i sadzy. W efekcie spala się znacznie więcej opału niż rzeczywiście potrzeba, a z komina wydostaje się trujący dym.

Rozwiązaniem alternatywnym jest tzw. rozpalanie górne. Ta metoda stosowana jest w nowszej generacji kotłach. Kolejne porcje opału podawane są tu od dołu, płomień natomiast pali się na górze stosu. Dzięki temu temperatura spalania jest wyższa, opał w całości poddawany jest właściwemu spalaniu, a więc produkowane jest znacznie mniej dymu i zużywane znacznie mniej opału, a koszty są redukowane. Co istotne, ten sposób palenia można wykorzystać także w kotłach starego typu — należy tylko przenieść rozżarzoną warstwę opału z dołu paleniska na górę lub najpierw umieścić w kotle opał, a następnie rozpalić rozpałkę na górze tej warstwy.

Niezwykle szkodliwe jest także palenie odpadów i śmieci. Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia okazuje się spalanie tworzyw sztucznych, np. butelek typu PET, worków foliowych, a także opakowań po sokach, mleku, fragmentów gumy, lakierowanego drewna oraz mebli. Pomimo tego, że prawo jasno określa, czego nie wolno spalać w piecach i domowych kotłowniach, powszechną praktyką w naszym kraju jest spalanie przedmiotów zabronionych.

Przez przedmioty zabronione rozumiemy:

zużyte opony, odpady z gumy;
przedmioty z tworzyw sztucznych;
elementy drewniane pokryte lakierem, meble, płyty wiórowe;
plastikowe pojemniki i butelki po napojach;
sztuczną skórę, odzież;
opakowania po rozpuszczalnikach czy środkach ochrony roślin;
opakowania po farbach i lakierach;
pozostałości farb i lakierów;
plastikowe torby itp.

Musimy zdać sobie sprawę, że to nasze rutynowe działania i codzienne wybory zatruwają lub chronią powietrze, którym oddychamy wszyscy.

Nie tylko miasto

Wbrew powszechnemu przekonaniu – nie tylko duże miasta są źródłem problemu. Niepokój wzbudza w szczególności stan powietrza na terenach niewielkich aglomeracji oraz obszarach wiejskich. Istotny jest zły stan techniczny budynków, który drastycznie pogłębia zjawisko smogu.

Budynki o starszej konstrukcji charakteryzują się przeważnie znacznie większą energochłonnością (jest to miara zapotrzebowania domu na energię, w przypadku starych budynków ilość ciepła potrzebna do ogrzania powierzchni jest często kilkukrotnie większa) i dodatkowo — zazwyczaj są w nich obecne kotły lub piece starej generacji. Niska efektywność energetyczna (miara wydatkowania i oszczędzania energii) oraz sposób ogrzewania budynków jednorodzinnych to główna przyczyna smogu i powód wysokich kosztów ogrzewania domów. Szacuje się, że domy jednorodzinne stanowią blisko 97% wszystkich budynków na terenach wiejskich i aż 80% w miastach, natomiast na 1 statystyczny dom wielorodzinny przypada aż 9 rodzin.

Domy o niskiej efektywności energetycznej stają się szczególnie uciążliwe dla społeczności lokalnej, ponieważ wytwarzane przez nie zanieczyszczenia (niska emisja) najintensywniej oddziałują w miejscu ich powstania. Jednak w zależności od ukształtowania terenu oraz warunków pogodowych mogą się rozprzestrzeniać na sąsiednie obszary. Dotyczy to najczęściej przestrzeni o zwartej zabudowie mieszkalnej, lecz nie tylko.

Budując nowy budynek, trzeba mieć na względzie ochronę domowników przed zewnętrznymi zanieczyszczeniami oraz zminimalizowanie negatywnego oddziaływania inwestycji na środowisko. Świadome decyzje w zakresie wyboru technologii budowy, a przede wszystkim wyposażenie domu w odpowiednią izolację, stolarkę oraz systemy wentylacji, ogrzewania i zarządzania energią, mogą istotnie przyczynić się do redukcji szkodliwych emisji i kosztów. Tym zajmiemy się jednak szczegółowo w kolejnych artykułach z cyklu „P:2030”.

Pamiętajmy: duża ilość budynków jednorodzinnych, które nie zostały poddane kompleksowej modernizacji, powoduje, że udział gospodarstw domowych w zużyciu energii w Polsce jest jednym z najwyższych w UE i wynosi 20%, z czego ponad 70% energii konsumowane jest na cele związane z ogrzewaniem. Ponadto, na obszarach wiejskich ponad 90% mieszkań wciąż ogrzewanych jest z wykorzystaniem paliw stałych. Należy do nich m.in. drewno, węgiel kamienny, węgiel brunatny, pelety, zrębki lub palne ciała stałe otrzymane sztucznie. Dla porównania: w miastach, ze względu na istotnie większy udział ciepła sieciowego, ten rodzaj źródła ogrzewania stanowi jedynie około 25%.
Z kolejnych artykułów publikowanych przez {slow} w ramach akcji „P:2030” dowiesz się, jak nie marnować ciepła i prądu bez konieczności ponoszenia wysokich inwestycji i bez wyrzeczeń w sferze komfortu.

Przytoczone dane pozwalają łatwo zobrazować, jak ogromne znaczenie w skali blisko 40-milionowego kraju ma sposób ogrzewania gospodarstw domowych. To oczywiste, że potrzeba komfortu w gospodarstwie często przewyższa chęć zabiegania o czyste powietrze. Dlatego tak istotna jest prawidłowa izolacja cieplna, wymiana okien oraz dbałość o efektywny i ekologiczny system ogrzewania. W ten sposób zachowamy wysoki standard i komfort, a jednocześnie zadbamy o środowisko dla nas i dla kolejnych pokoleń. Pamiętajmy także, że komfort to nie tylko ciepło w domu, to także możliwość oddychania pełną piersią i długie życie w zdrowiu.

Wpływ smogu na komfort, zdrowie i życie człowieka

O negatywnym wpływie zanieczyszczenia powietrza na zdrowie bardzo głośno było w latach 50. ubiegłego wieku. Sprawa nagłaśniana była głównie podczas wspomnianego wcześniej wielkiego smogu londyńskiego. Od tamtej pory przeprowadzone zostały setki badań, które wykazały, że zarówno krótko-, jak i długotrwałe przebywanie w zanieczyszczonym powietrzu ma istotny, niekorzystny wpływ na długość i jakość życia (poznaj szczegółowe wyniki badań: linki znajdziesz na końcu tekstu).

Według danych Europejskiej Agencji Środowiska (European Environment Agency — EEA) około 80% mieszkańców Polski bezpośrednio zagrożonych jest skutkami zanieczyszczeń powietrza, a z opublikowanego w 2018 roku raportu EEA możemy się dowiedzieć, że każdego roku w Polsce z powodu smogu przedwcześnie umiera ok. 48 000 ludzi, czyli ponad trzynaście razy więcej niż w wyniku wypadków drogowych, których w Polsce jest średnio ok. 3–3,5 tys. rocznie. Szacuje się, że w Europie jest to liczba 485 000 osób. Dane te prawdopodobnie są zaniżone ze względu na trudność w jednoznacznym określeniu przyczyn wielu dolegliwości.

Największy, szkodliwy wpływ na organizm mają cząsteczki mniejsze niż 10 µm, czyli dokładnie takie, jakie wdychamy za sprawą tzw. niskiej emisji. W szczególności zagrażają one drogom oddechowym – większe mogą być zatrzymywane w nosie, ale w większości trafiają do gardła i tchawicy. Te mniejsze niż 5 µm z łatwością przedostają się do oskrzeli, oskrzelików, a najmniejsze — nawet do pęcherzyków płucnych. Cząsteczki te (ze względu na swoją wielkość) nie są wyłapywane przez nasz układ oddechowy, który przekazuje je prosto do krwiobiegu. Skutkuje to nie tylko licznymi infekcjami, przewlekłymi chorobami dróg oddechowych, rakiem płuc i zaostrzeniem istniejących już dolegliwości (np. astma, alergia), ale przede wszystkim poważnymi chorobami układu krwionośnego i serca, które w konsekwencji prowadzą do zawałów czy udarów.

Przeprowadzone w Krakowie badania (podano w źródłach) potwierdziły szkodliwe działanie smogu na organizm człowieka jeszcze przed narodzinami — zawarte w smogu substancje powodują nieprawidłowości w przebiegu ciąży i zaburzają rozwój dziecka w łonie matki. U kobiet narażonych w okresie ciąży na zanieczyszczenia powietrza dochodzi do przedwczesnych porodów, zaburzenia rozwoju dziecka w trakcie ciąży i jego obniżonej masy urodzeniowej. Ponadto wykazano, że płuca takich niemowląt cechuje znacznie mniejsza objętość oddechowa, co w przyszłości skutkuje istotnie częstszą zapadalnością na infekcje dróg oddechowych.

Zanieczyszczenie powietrza uznano także za jedną z głównych przyczyn rozwoju choroby nowotworowej, a WHO szacuje, że 8% wszystkich nowotworów płuc w Europie wywołuje smog. Ponadto w związku z jego występowaniem liczba zawałów rośnie średnio o 12%, udarów o 16%, a przypadków zatorowości płucnej — o 18%. Ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza może prowadzić do deficytów koncentracji i uwagi oraz do zwiększonej nadpobudliwości. Zanieczyszczone powietrze istotnie wpływa także na funkcjonowanie układu nerwowego — może zwiększać ryzyko wystąpienia i rozwoju chorób neurodegeneracyjnych (np. choroby Alzheimera i Parkinsona).

Jak zmniejszyć smog dziś i pozbyć się go w przyszłości?

Czy jesteśmy zatem skazani na oddychanie zanieczyszczonym powietrzem? W walce ze smogiem najwięcej zależy od nas samych, więc to nasza świadomość decyduje, co wydarzy się w najbliższych latach. Fundamentem wszelkich działań musi być zrozumienie, że każdy pojedynczy wybór ma znaczenie, ponieważ w efekcie pomaga wspólnymi siłami osiągnąć na trwałe zmianę służącą wszystkim. Niezbędne są intensywne aktywności zarówno na poziomie polityki państwa i samorządów, jak i rozsądne decyzje każdego z nas.

Jesteś tym, czym oddychasz. Smog - poznaj fakty — Co może zrobić Rząd?

Przede wszystkim należy ograniczyć emisję z domowych systemów grzewczych — jest to bowiem główne źródło zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Choć to często znaczny koszt, najlepiej zabrać się za to kompleksowo, zaczynając od ocieplenia budynku i/lub wymiany kotła starej generacji na urządzenie w nowszej technologii ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju opału oraz zastosować choćby proste systemy sterowania ogrzewaniem i regulacji temperatury w poszczególnych pomieszczeniach. Wszystkie te czynniki, poza realnymi i wymiernymi przesłankami ekonomicznymi, mają kluczowe znaczenie dla środowiska. Nie pozostawajmy wobec tego obojętni.

W dalszym ciągu obszar ten wymaga dopracowania regulacji prawnych. Niezbędne są również stanowcze działania obejmujące zmiany w kontekście usprawnienia energetyki i transportu.

Jak zaoszczędzić 25–40% na ogrzewaniu domu, opiszemy szczegółowo w kolejnych częściach kampanii „P:2030”.

Inicjatywą, która niesie realną nadzieję na zmianę, jest Rządowy Program „Czyste powietrze” (poznaj jego szczegóły: http://powietrze.mos.gov.pl/).

Proponowany przez rząd program to kompleksowy plan działań, którego założeniem jest ograniczenie (z nadzieją na wyeliminowanie) emisji pyłów i innych szkodliwych substancji pochodzących z ogrzewania naszych domów. Obejmuje on elementarne działania w walce ze smogiem: wymianę starych pieców i kotłów domowych na paliwo stałe oraz termomodernizację budynków jednorodzinnych. Daje też możliwość uzyskania dotacji, pożyczek oraz ulg podatkowych dla osób, które są właścicielami domów jednorodzinnych bądź planują ich budowę.

Zachowania szkodzące środowisku bardzo często są wynikiem niewiedzy i poczucia zbiorowej bezkarności. Kluczowym aspektem w zwalczaniu smogu jest szerzenie wiedzy i odpowiednie edukowanie społeczeństwa. Niezwykle ważne jest tu poczucie dążenia do wspólnego celu i wzięcie odpowiedzialności za jakość powietrza na naszej planecie. Zdobyta wiedza powinna być przekazywana tak, by podkreślić rolę każdej jednostki w tym procesie. Wszyscy oddychamy tym samym powietrzem.

Zespół kampanii P:2030

dr Joanna Wojsiat – Doktor n. biologicznych w dyscyplinie biochemia. Entuzjastka aktywności fizycznej (w szczególności sportów siłowych, wydolnościowych i cross-fit), zdrowego odżywiania, rozsądnej suplementacji i popularyzacji nauki. Obecnie pracuje jako kierownik badań i rozwoju w firmie farmaceutycznej zajmującej się tworzeniem żywności specjalnego przeznaczenia medycznego.

Maria Ledeman – Redaktorka ogólnopolskich magazynów i dziennikarka poznańskiej gazety Freshmag, gdzie skupia się na kwestiach związanych z kulturą i sztuką. Słucha, pyta i obserwuje społeczeństwo, by rozumiejąc jego potrzeby, móc dać odpowiedź. Prywatnie? Pasjonatka słów – zarówno tych pisanych, jak i wyśpiewanych. W życiu wygrywa jedynie melodie. Na podium nie staje, bo się nie ściga. Wystarczy jej kawa wypita w spokoju.

Aleksandra Stępniak – konsultant ds. efektywności energetycznej, Danfoss Poland.

Konrad Witczak – Ekspert, Rockwool Polska.

Piotr Polewka – Praktyk, wykładowca, doradca w zakresie energetyki odnawialnej. Tematyką OZE zajmuje się od ponad 10 lat. Prowadzi szkolenia w zakresie OZE od 2012r. Członek Dolnośląskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa, De Dietrich

Anna Jasińska – Dyrektor artystyczna Fundacji SLOW, inspiratorka serii The Best Polish Illustrators, propagatorka sztuki i świadomego życia. Odpowiada za wizerunek kampanii P:2030.

Bartosz Klonowski – Redaktor naczelny magazynu {slow}, prezes Fundacji SLOW. Odpowiada za koordynację kampanii.

Bartosz Jatczak – manager, dziennikarz, analityk. W zespole odpowiada za pozyskiwanie informacji oraz przygotowywanie analiz i weryfikację danych.

Dexter Wols – dziennikarz, reporter, podróżnik. Bada procesy społeczne, ekonomiczne i polityczne oraz ich wpływ na jakość życia ludzi. Poprzez liczne publikacje wyjaśnia zasady, jakimi kierują się ówczesne społeczności.

Natalia Dąbrowska – redaktorka książek i czasopism; autorka artykułów dla ogólnopolskich serwisów informacyjnych i portali tematycznych; twórca innowacyjnych narzędzi edukacyjnych z zakresu poprawności językowej i kultury języka, realizowanych dla Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju. W cyklu P:2030 odpowiada za redakcję i korektę tekstów. Po godzinach miłośniczka NW i biegania w wersji… slow.

Partnerzy kampanii P:2030

Celem kampanii jest przekazanie rzetelnej i sprawdzonej wiedzy we wszystkich poruszanych w P:2030 wątkach. Dlatego wybraliśmy najbardziej doświadczone firmy z branż związanych z kampanią i zwróciliśmy się do nich z prośba o wsparcie merytoryczne. We wszystkich przypadkach otrzymaliśmy deklarację pomocy w pełnym zakresie.
Z każdej z firm wydelegowano specjalistę, który odpowiada na wszystkie nasze pytania, przekazuje nam wyniki badań, pomaga zbierać materiały do tekstów. Współpracują z nami między innymi: Aleksandra Stępniak (Danfos Poland), Konrad Witczak (Rockwool Polska), Piotr Polewka (De Dietrich).
Dziękujemy patronom za pomoc, bez której ta kampania nie miałaby szans powodzenia, a także za skupienie się na problemie.

Choć żadna z firm nie zabiegała o to, poniżej prezentujemy marki, które patronują P:2030.
Dziękujemy!

Wszystkie teksty kampanii Powietrze:2030

Teksty opublikowane posiadają linki i są podświetlone. Teksty w przygotowaniu, są bez linków. Kolejność publikacji artykułów może ulec zmianie w stosunku do wskazanej na liście.

Smog – jesteś tym, czym oddychasz
Goniąc własny ogon, czyli zrównoważone zarządzanie zasobami
Efektywność energetyczna budynków
Budynki efektywne energetycznie.
Domy pasywne.
Domy zero energetyczne i plus energetyczne.
Ciepło i oszczędniej w „starym domu” – Jak ocieplić „stary dom”.
Serce domu – źródło ciepła (odniesienie do cyklu o źródłach ciepła (E), lecz w kontekście „starego domu”).
Pompy ciepła i Rekuperacja.
Kotły gazowe kondensacyjne i kotły olejowe kondensacyjne.
Pozyskiwanie energii ze słońca – Fotowoltaika i Kolektory słoneczne.
Jak optymalnie dobrać zestaw fotowoltaiki i jaką zawrzeć umowę z dostawcą energii.
Ciepło sieciowe i ciepło odpadowe.
Kotły na paliwo stałe.
Efektywne systemy ogrzewania jako układ krwionośny budynku (odniesienie do cyklu o źródłach ciepła w kontekście „starego domu”).
Jak dobrać odpowiednie ogrzewanie do warunków w domu.
Jak zmierzyć „oszczędność” domu i zużycie energii. Jak i gdzie warto oszczędzać?
Sterowanie systemami ogrzewania.
Inteligentny dom.
Porównanie różnych źródeł ogrzewania w kontekście domu.
Porównanie różnych systemów ogrzewania w kontekście domu.
Naturalne źródła energii.
Geotermalne źródła energii i energia atomu.
Elektrownie wiatrowe i wodne.
Pozyskiwanie energii elektrycznej i ciepła z paliw stałych.

Źródła:

A. Badyda, J. Grellier, P. Dąbrowiecki, Ocena obciążenia wybranymi chorobami układu oddechowego i układu sercowo-naczyniowego z powodu zanieczyszczeń powietrza w 11 polskich aglomeracjach, „Lekarz Wojskowy” 2016, 1, 32–38.

D. Newby, Expert position paper on air pollution and cardiovascular disease, „European heart journal” 36 (2014).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy, Dz.U. L 152 z 11.6.2008, s. 1–44.

European Environment Agency, Air pollution fact sheet 2013 – Poland, Copenhagen 2013.

European Environmental Agency, Air quality in Europe 2016, Copenhagen 2016.

„Galicyjska Gazeta Lekarska”, 1/157, 2017.

Inspekcja Ochrony Środowiska, Analiza stanu zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 i PM2,5 z uwzględnieniem składu chemicznego pyłu oraz wpływu źródeł naturalnych, Zabrze 2011.

Inspekcja Ochrony Środowiska, Jakość powietrza w Polsce w roku 2015 w świetle wyników pomiarów prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska, Warszawa 2016.

J. Gładysz, A. Grzesiak, B. Nieradko-Iwanicka, A. Borzęcki, Wpływ zanieczyszczenia powietrza na stan zdrowia i spodziewaną długość życia ludzi, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2010, 91(2) s. 178–180.

Krajowy bilans emisji SO₂, NOx, CO, NH₃, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2013–2014 w układzie klasyfikacji SNAP i NFR, Raport podstawowy; Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2016.

Ministerstwo Środowiska, Krajowy Program Ochrony Powietrza do roku 2020 (z perspektywą do roku 2030), Warszawa 2015.

Pyły drobne w atmosferze. Kompendium wiedzy o zanieczyszczeniu powietrza pyłem zawieszonym w Polsce, praca zespołowa pod red, Katarzyny Judy, Biblioteka Monitoringu Środowiska Warszawa 2016.

Raport z badań Ośrodka Ewaluacji Warszawa, marzec 2017.

W. Jędrychowski, R. Majewska, E. Mróz, E. Flak i A. Kiełtyka, Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza drobnym pyłem zawieszonym i wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi w okresie prenatalnym na zdrowie dziecka, Kraków 2018, dostęp online 12.01.2019: https://bit.ly/2ClsIV5

Wypadki drogowe – raporty roczne, dostęp online 12.01.2019: https://bit.ly/1ghCU3q

Zmieniaj świat wspólnie z nami

Dobre dziennikarstwo, wartościowe treści, rzetelne i sprawdzone informacje.
Tworzymy przestrzeń ludzi świadomych.

Wszystkie artykuły dostępne są bezpłatnie.
Abyśmy mogli rozwijać tą stronę, potrzebujemy Twojego wsparcia.

Przekaż darowiznę Fundacji SLOW