PRZEprojekt czyli przepis na eksperyment
Z początkiem 2012 roku zainicjowaliśmy w toruńskim Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” całoroczny projekt zakładający stworzenie w tej instytucji przestrzeni dla młodych artystów. Projekt ma dać im szansę zaprezentowania swoich prac w CSW, a co najważniejsze, ma im umożliwić także wspólne działanie. Zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że młodzi artyści bardzo potrzebują takich miejsc i konfrontacji z publicznością. Zastanowiło nas również, na ile tego typu spotkań potrzebuje sama publiczność…
Tekst: Marta Kołacz
Tekst: Piotr Lisowski
Jeszcze przed otwarciem CSW w 2008 roku instytucja ta zleciła stworzenie raportu, który ukaże liczbę uczestników wydarzeń artystycznych w Toruniu i w regionie. Przygotowany przez socjologa Tomasza Szlendaka dokument ujawnił, co torunian interesuje, a co niekoniecznie. Raport udowodnił także, że obcując ze sztuką współczesną, często spotykamy się z niewiedzą, a czasem wręcz z niechęcią publiczności wobec tego typu zjawisk. Respondenci mieli problemy między innymi z określeniem, czym dokładnie jest współczesna twórczość. Z działaniami awangardowymi kojarzył im się głównie Andy Warhol. Uczestniczący w badaniu określili toruńską scenę kulturalną jako konserwatywną, a CSW przypisali rolę nadawcy nowego kierunku. W raporcie pojawiły się również wypowiedzi dotyczące młodych ludzi:
– Nie wiem, czy można mówić o środowisku studenckim, żeby było ono prężne kulturalnie. Głównie ta prężność przejawia się w częstotliwości odwiedzin pubów. W ogóle nie jest prężne środowisko Wydziału Sztuk Pięknych. Nie zauważyłem, żeby się wyróżniało i było szczególnie widoczne
– mówił jeden z pytanych wówczas respondentów.
Rozpoczynając pracę nad projektem, postanowiliśmy więc stworzyć przestrzeń, która umożliwi młodym działanie, a zarazem będzie czymś więcej niż tylko miejscem na ścianie instytucji wystawienniczej. Naszym celem było zdynamizowanie młodego środowiska twórczego w mieście. Do udziału zaprosiliśmy blisko 30 osób, z którymi uformowaliśmy grupę samokształceniową. Składają się na nią studenci i absolwenci kierunków artystycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, projektowania graficznego i intermediów, a także absolwenci historii sztuki.
Projekt PRZEidealny
Najpierw pojawiła się nazwa – PRZEprojekt. Odnosi się ona do mowy ulicznej, w której przedrostek „PRZE”, często wbrew gramatycznym regułom, dodawany jest do słów w celu wzmocnienia ich wymowy (PRZEokropny, PRZEkozacki, ale także PRZEpiękny itp.). Przedrostek ten nawiązuje również do przedsionka – swoistego przedpokoju galerii. Uczestnicy PRZEprojektu wolą nazywać się twórcami, uważając, że na artystów przyjdzie jeszcze czas.
I tak oto, od dwóch miesięcy spotykając się w CSW, wspólnie dyskutujemy, ucząc się nawzajem. Polem dyskusji stała się również nasza mailowa grupa dyskusyjna, stanowiąca aktywne miejsce wymiany spostrzeżeń. Na początku trwania projektu zapytaliśmy jej uczestników (Przetwórców), czego sami oczekują od nas – kuratorów i instytucji? Oto kilka uzyskanych odpowiedzi:
od: Liliana
odpowiedz do: dzial_akcji@googlegroups.com
data: 15 lutego 2012 16:24
temat: Re: CZEGO OCZEKUJEMY?
PRZEprojekt to dla mnie superokazja do wyjścia poza nasz wydział, w obręb pozaakademickiego obiegu sztuki (…). Jestem też ciekawa rozwoju i samego znaczenia współpracy na linii kurator – artysta.
od: Agata
odpowiedz do: dzial_akcji@googlegroups.com
data: 19 lutego 2012 21:48
temat: Re: CZEGO OCZEKUJEMY?
Przyzwyczajona do indywidualnej pracy twórczej chętnie zmierzę się z wyzwaniem, a zarazem z eksperymentem tworzenia w grupie. Myślę, że efekt współpracy wielu zaangażowanych młodych artystów, z których każdy jest inny – inaczej odbiera, widzi i inaczej reaguje, może być bardzo ciekawy. Bardzo istotny jest dla mnie sam dialog. PRZEprojekt to okazja do wspólnego działania, sprawdzenia się we współpracy z instytucją i nawiązania dialogu z widzem, ze społecznością lokalną, a może nie tylko z nimi. Uważam, że świetnym pomysłem jest wychodzenie nam młodym na przeciw. Mam nadzieję, że praca wśród ambitnych osób, w których drzemie potencjał do działania i pewna świeżość, zaprocentuje sporą dawką pozytywnej energii i ciekawymi efektami twórczymi.
od: Krzysztof
odpowiedz do: dzial_akcji@googlegroups.com
data: 15 lutego 2012 17:08
temat: Re: CZEGO OCZEKUJEMY?
Informacje dotyczące tworzenia portfolio, dokumentacji wystawy i montażu dzieł sztuki na pewno się przydadzą. Oczekiwania nie są konkretnie sprecyzowane. Samo obcowanie z innymi w grupie i tworzenie wspólnego projektu wydaje mi się budującym i interesującym doświadczeniem. Z podobnych projektów w Internecie wynika, że wspólnymi siłami można zdziałać więcej. Najważniejszy dla mnie jest kontakt i obserwacja emocji, które się wydzielą, gdy maszyna ożyje. Najciekawsze dla mnie są efekty naszych działań.
To zaledwie parę głosów w dyskusji. Zwracają one uwagę na potrzebę interakcji pomiędzy uczestnikami, instytucją i publicznością. W obecnym stadium PRZEprojekt określić można jako zbiorową aktywność poprzez zestawianie odrębnych pomysłów, zainteresowań, a nawet sporów różnych osób w jedną całość. Projekt rozłożony jest w czasie – to proces, na który składać się będą spotkania, warsztaty, wykłady, wystawy, filmy i koncerty. Co miesiąc powstawać będą kolejne odsłony, na których zaproszona do działań publiczność będzie mogła obcować ze sztuką współczesną. Dziś PRZEprojekt składa się z PRZEstrzeni działania, czyli działań wystawienniczych oraz PRZEglądu sztuki w filmie. Niebawem ruszy też czasopismo internetowe, w którym będzie można znaleźć teksty dotyczące sztuki współczesnej, tworzone przez studentów historii sztuki toruńskiego uniwersytetu.
PRZEstrzeń działania
Postanowiliśmy zainspirować PRZEprojektową grupę działaniami Jerzego Ludwińskiego – mieszkańca Torunia, jednego z najwybitniejszych dwudziestowiecznych teoretyków sztuki współczesnej w Polsce. Ludwiński twierdził, że instytucja, która zajmuje się sztuką współczesną, powinna być „polem gry” i „sejsmografem” wrażliwym na wszystkie zjawiska zachodzące w sztuce. Jej składnikiem ma być kreatywny proces i koncept. Mając na uwadze te spostrzeżenia chcemy, aby PRZEprojekt uchodził za miejsce spotkań, w którym wydarzenia stanowią punkt wyjścia do dalszych poszukiwań i dyskusji. Przygotowywane co miesiąc wystawy są dla nas swoistym polem gry z widzem, przestrzenią prezentacji prac, zmagań i poszukiwań, w ramach których chcemy dyskutować z publicznością.
Pierwszy ze wspólnie przygotowywanych projektów – wystawa „Przypadek czy metoda?” dotyczyła procesu powstawania dzieła sztuki. Proces myślowy, przygotowania, inspiracje, często subiektywne przeżycia i wrażenia czy wybór narzędzia są istotnymi sprawami w twórczości, którym postanowiliśmy przyjrzeć się uważniej. Odpowiedzieliśmy na pytanie, co jest ważne w twórczości i na ile wart podkreślenia jest sam proces twórczy? Obecnie pracujemy nad wystawą dotyczącą manipulacji, czyli bezpośredniego wpływu na odbiorców (wciągnięcia ich w pewien rodzaj gry), aż po zagadnienia dotyczące manipulacji medialnych, oddziaływania na znaczenie przedmiotów, myśli i słów poprzez zmienianie ich kontekstu.
PRZEgląd sztuka w filmie
PRZEglądy sztuka w filmie wprowadzają do głów twórczy zamęt. Każdy film dobrany jest w sposób szczególny tak, by odkrywał stadia twórcze prezentowanych artystów od inspiracji po realizację aż do tkanki rzeczywistej, która dowodzi, że artysta to też człowiek, który je, śpi i ma problemy.
Nieprzypadkowa selekcja filmów jest efektem współpracy z Laurą Trisorio z „Arte Cinema”. PRZEgląd sztuka w filmie nie kończy się jednak na napisach końcowych. Pokazy filmowe otwierają dyskusje będące obowiązkowym elementem całego przeglądu. Uczestniczą w nich goście zajmujący się różnymi dziedzinami sztuki. Dzięki temu rozmowy bywają niezmiernie emocjonujące.
Nasze działania to zaledwie początek. Dopiero zaczynają odkrywać twórczy potencjał tkwiący w młodej sztuce. Wiele z tych rzeczy będzie wypracowywanych na bieżąco, w zależności od potrzeby i kierunku dyskusji, do której zapraszamy publiczność. Naszego projektu nie da się zamknąć w określonych ramach. Staje się on więc rodzajem warsztatu, którego ostateczny efekt pozostaje dla nas wszystkich tajemnicą.
PRZEprojekt czyli przepis na eksperyment
